Docent Rakić dio najvećeg projekta istraživanja svemira

Docent na Prirodno-matematičkom fakultetu Univerziteta u Banjoj Luci dr Nemanja Rakić biće dio velikog međunarodnog tima u jednom od najambicioznijih naučnih projekata današnjice istraživanja svemira, koji će narednih deset godina voditi naučnici iz Opservatorijuma „Vera Rubinˮ u Čileu.

Ovaj projekat, u koji je već uloženo više milijardi dolara, uključuje rad na najsavremenijem teleskopu smještenom u Andama, na jednoj od najpovoljnijih svjetskih lokacija za posmatranje neba. Cilj je sistematsko i neprekidno praćenje svemira, što bi moglo dovesti do revolucionarnih otkrića, od novih saznanja o Sunčevom sistemu, preko praćenja potencijalnih prijetnji iz svemira, do potrage za misterioznom devetom planetom.

„Ne možemo ni da zamislimo količinu podataka koje ćemo dobiti. Očekujemo nova saznanja o promjenama na objektima koje ćemo pratiti, što je ključno za njihovo fizičko razumijevanje. Jedan od zadataka biće i snimanje svih malih tijela u Sunčevom sistemu – asteroida, kometa i meteora – kako bismo mogli pravovremeno reagovati u slučaju moguće opasnosti po Zemljuˮ, izjavio je dr Rakić za Radio Republike Srpske.

Rakić je jedini naučnik iz Republike Srpske i Bosne i Hercegovine koji učestvuje u ovom globalnom projektu. Srpski naučni tim je, zajedno sa francuskim, bio među prvim međunarodnim partnerima koji su se pridružili američkoj inicijativi.

Kako su prenijeli mediji, Opservatorijum „Rubinˮ i projekat „Legacy Survey of Space and Timeˮ smatraju se revolucijom u astronomskim posmatranjima. Zajedno sa teleskopom i njegovim instrumentima, opservatorijum je dizajniran tako da odgovori na više naučnih pitanja u isto vrijeme. Kamera veličine i težine malog automobila, sa senzorom koji u jednom kadru snimi skoro 50 prečnika Mjeseca, za samo 60 sekundi može da detektuje šta se dešava na nebu i obavijesti javnost o eventualnim promjenama.

Opservatorijum „Rubinˮ je projekat američke vlade, koji finansiraju Nacionalna naučna fondacija i Ministarstvo energetike SAD, u smislu same izgradnje i konstrukcije. Međutim, prije desetak godina postalo je jasno da će biti potrebna međunarodna pomoć, kako u dizajnu i izgradnji tako i u pripremi za eksploataciju velikih količina podataka. Prvi međunarodni timovi koji su se priključili izgradnji bili su timovi iz Francuske i Srbije. Kasnije je potpisan ugovor sa brojnim timovima širom svijeta, uključujući i tim u kojem je docent Rakić, za takozvani nematerijalni doprinos.

Opservatorijum „Rubinˮ dobio je ime po Veri S. Rubin, američkoj astrofizičarki koja je bila pionirka u astronomiji i naučnim istraživanjima. Ona je, između ostalog, otkrila da se zvijezde koje su udaljene od centra naše galaksije kreću brže nego što je to bilo očekivano prema važećim teorijama.